فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 4، شماره 4، زمستان 90 ، شماره پی در پی 14

بازهم نگاهی به مصراع «خورد گاو نادان ز پهلوی خویش»

صفحه (0 - 0)
مرتضی چرمگی عمرانی
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده
شاهنامه این شناسنامه ملی فرهنگی و در حقیقت سند هویت ایرانیان ، علاوه بر تلاشهای شاهنامه شناسان هنوز بسیاری از باورها و نمادهای آن از حیث باور شناسی ،نماد شناسی و واژه شناسی جای سخن بسیار دارد از دیگر سو شاهنامه به لحاظ در بر داشتن واژه های فارسی گنجینه بسیار غنی و راز ماندگاری زبان فارسی است ما اگر این نکته را باور داشته باشیم که محیط اجتماعی عصر هر شاعر با تمام ویژگیهایش در ایجاد هر نوع اثر ادبی موثر می افتد و در حقیقت شاعر متاثر از آداب و رسوم منطقه خود است ، در جای جای خراسان بزرگ آداب و رسوم و خرده فرهنگهایی وجود دارد که با گردآوری و ضبط آن آداب و رسوم علاوه بر حفظ و انتقال آن به نسلهای بعد میتوان به کمک آن در حل بسیاری از نمادها و پیچیدگیهای لفظی و معنوی متون نظم و نثر فارسی یاری جست در این جستار با توجه به آداب ورسوم مختلفی که در گوشه گوشه خراسان بزرگ از روزگاران گذشته به یادگار مانده است ،بیت زیر را بازنگری میکنیم:نباشی بس ایمن به بازوی خویش خورد گاو نادان زپهلوی خویشدراین مقاله ابتدا نظر شارحان وشاهنامه پژوهان درباره مصراع دوم بیت آورده شده، سپس نظر آنان مورد نقد وارزیابی قرار گرفته است .در بخش دیگر مقاله با توجه به آداب ورسوم رایج دربین کشاورزان ودامداران قدیمی وسنتی در شهرستان گناباد، شهرستانهای دیگر سعی شده است معنایی درست و بهنجار از این بیت پیشنهاد شود و آن اینکه عبارت کنایی از پهلوی خود خوردن علاوه بر معنای ثانوی صدمه دیدن در معنی حقیقی و قاموسی و اولیه خود هم به کار رفته است به معنای از پستان خود شیر خوردن بکار رفته و پهلو علاوه بر معنای از قِبَل و از جانب به معنی پستان نیز هست.

کلمات کلیدی
شاهنامه , فردوسی , آداب ورسوم , گناباد , گاو نادان , رستم وسهراب , پستان